Ο πόνος στον αυχένα είναι ένα εξαιρετικά συχνό φαινόμενο, όπου αναφέρεται και ως αυχενικό ή αυχενοβραχιόνιο σύνδρομο καθώς τις περισσότερες φορές ο πόνος αφορά και παρακείμενες δομές όπως, το πρόσωπο, το κεφάλι, τους ώμους και τα χέρια.
Η αυχενική μοίρα, είναι το ανώτερο τμήμα της σπονδυλικής στήλης και αποτελείται από επτά σπονδύλους, που βρίσκονται ο ένας πάνω από τον άλλον. Κάθε σπόνδυλος έχει ένα πρόσθιο τμήμα που λέγεται σώμα και ένα οπίσθιο που λέγεται πέταλο. Το ημικυλινδρικό σώμα έχει μέγεθος ανάλογο με το τμήμα, της σπονδυλικής στήλης, στο οποίο ανήκει. Στα πλάγια ο σπόνδυλος φέρει δύο εγκάρσιες αποφύσεις, καθώς και μία ακανθώδη απόφυση πίσω, στις οποίες προσφύονται μυς και σύνδεσμοι. Ανάμεσα στο σώμα και το πέταλο του σπονδύλου, σχηματίζεται ένα κενό, ένας δακτύλιος. Καθώς οι σπόνδυλοι παρατάσσονται ο ένας πάνω από τον άλλον, οι επάλληλοι δακτύλιοί τους, δημιουργούν έναν ενιαίο σωλήνα, τον σπονδυλικό σωλήνα, εντός του οποίου διέρχεται ο νωτιαίος μυελός. Στον σπονδυλικό σωλήνα υπάρχουν κενά, τρήματα από τα οποία διέρχονται τα νεύρα.
Δύο γειτονικοί σπόνδυλοι ενώνονται μεταξύ τους με το μεσοσπονδύλιο δίσκο, τις αρθρώσεις και τους συνδέσμους. Όπως και στις άλλες περιοχές της σπονδυλικής στήλης οι δίσκοι βρίσκονται μεταξύ των σπονδυλικών σωμάτων και βοηθούν στην απορρόφηση των κραδασμών. Αυτοί οι δίσκοι στις πρώτες δεκαετίες της ζωής έχουν μορφή τζελ, αλλά καθώς μεγαλώνουμε αφυδατώνονται. Χάνοντας έτσι κάποιο από το ύψος τους και την ιδιότητά τους να κατανέμουν ισότιμα τις δυνάμεις από τους κραδασμούς.
Σε κάθε σπονδυλικό επίπεδο στον αυχένα, τα νεύρα εξέρχονται από τη σπονδυλική στήλη, τόσο στη δεξιά όσο και στην αριστερή πλευρά, στέλνοντας πληροφορίες σχετικά με την αισθητικότητα και τον έλεγχο της κίνησης, των χεριών, της κεφαλής και του προσώπου. Ο τραυματισμός αυτών των νεύρων μπορεί να προκαλέσει διαταραχές στην αισθητικότητα (μούδιασμα, αίσθημα βελόνας) , πόνο αλλά και μυϊκή αδυναμία.
Ο νωτιαίος μυελός είναι μία σημαντική δομή και διέρχεται σε όλο το μήκος της σπονδυλικής στήλης. Ο τραυματισμός του στο επίπεδο του αυχένα είναι ιδιαίτερα σοβαρός και μπορεί να προκαλέσει παράλυση στους μύες του κορμού, των χεριών και των ποδιών.
Ο λαιμός φιλοξενεί επίσης ένα δίκτυο αιμοφόρων αγγείων που συμβάλλει στη ζωτική παροχή αίματος στον εγκέφαλο και το κεφάλι. Επομένως ημικρανίες και οι πονοκέφαλοι μπορεί να προκληθούν από προβλήματα στην περιοχή του αυχένα.
Όπως αναφέρθηκε οι μύες συνδέονται σε διάφορα σημεία κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης, ελέγχοντας τόσο την ακούσια σταθεροποίηση του κορμού και της κεφαλής, όσο και την εκούσια, συνειδητή κίνηση αυτών. Η κακή στάση σώματος κατά την εργασία, (π.χ. πολύωρη οδήγηση ή εργασία σε γραφείο) , οδηγεί σε καταπόνηση των μυών και των συνδέσμων της περιοχής έχοντας ως επακόλουθη την εμφάνιση πόνου και περιορισμού της κίνηση.
Ο πόνος μπορεί να εμφανιστεί αιφνίδια μετά από μία απότομη κίνηση ή έναν τραυματισμό, ή να εγκατασταθεί σιγά-σιγά και να παραμείνει για εβδομάδες ή μήνες.
Η κακή στάση του σώματος σε δραστηριότητες της καθημερινότητας (π.χ. κατά τη χρήση της τεχνολογίας/ κινητό τηλέφωνο/ τηλεόραση/ υπολογιστής, κατά το διάβασμα κ.α.) καθώς και στη διάρκεια του ύπνου είναι ένα από τα συχνότερα αίτια που οδηγούν σε αυχεναλγία.
Το άλγος μπορεί να είναι εντοπισμένο ή να αντανακλά στους ώμους, στην πλάτη ή στα χέρια. Ορισμένες φορές παρατηρείται συνοδή κεφαλαλγία και έντονος μυϊκός σπασμός στον αυχένα.
Συνοψίζοντας, οι πιο κοινές αιτίες που προκαλούν πόνο στον αυχένα είναι:
•μυικές συσπάσεις
• πόνος από κοίλη δίσκου
•εκφυλιστικές παθήσεις ( με την πάροδο της ηλικίας οι αρθρώσεις μας φθείρονται, με την οστεοαρθρίτιδα και τα οστεόφυτα να αποτελούν τις πιο συχνές)
• τραυματισμός ύστερα από κάποιο ατύχημα ή λόγω υπερχρησης ( επαναλαμβανόμενες κακώσεις υπέρχρησης, είναι μία κατηγορία παθήσεων που οφείλονται σε υπερβολική επίδραση τάσης ή χρήση μιας άρθρωσης ή ενός μυός)
• οπτικές διαταραχές κ.α.
Τα συμπτώματα επίσης είναι πολυάριθμα και ποικίλα:
• πόνος, κεφαλαλγία
• περιορισμός κίνησης
• ζάλη , ναυτία
• εμετός
• διαταραχές όρασης και ακοής
• παραισθησία
• μούδιασμα, μυρμηγκιασμα στα χέρια και στα δάκτυλα.
Ο κατάλληλος ιατρός με την κλινική εξέταση θα εκτιμήσει την σοβαρότητα της κατάστασης και θα προτείνει τον βαθμό της παρέμβασης. Η συντηρητική αγωγή είναι η πιο συνηθισμένη θεραπεία.
Σε μεγάλο ποσοστό ο πόνος στον αυχένα θα περιοριστεί με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και φυσικοθεραπεία. Η θεραπευτική προσέγγιση είναι εξατομικευμένη και προσαρμοσμένη στον ίδιο τον ασθενή, σύμφωνα με τα κλινικά ευρήματα που παρουσιάζει.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η εκπαίδευση του ασθενή είναι το κλειδί, έτσι ώστε να μειωθούν τα ενοχλητικά συμπτώματα στο αυχένα και η επανεμφάνισή τους. Όταν ο ασθενής ενημερωθεί σωστά για τις πιθανές αιτίες που πυροδοτούν το πρόβλημα, τότε θα είναι σε θέση να διατηρεί μία σωστότερη στάση σώματος, να βελτιώσει τις συνθήκες στην εργασία και στη καθημερινότητά του που μπορεί να αποτελούν επιβάρυνση, να αποφεύγει τους πιθανούς τραυματισμούς και να εφαρμόζει σωστά το κατάλληλο πρόγραμμα ασκήσεων και διαστάσεων που έχει επιλεγεί γι’ αυτόν.